مراحل طلاق چیست؟ روش های مختلفی برای گرفتن طلاق و پایان دادن به زندگی مشترک از طرف زن و مرد وجود دارد که بسته به اینکه درخواست طلاق از طرف چه کسی و به چه دلایلی عنوان می شود مراحل طلاق می تواند متفاوت باشد. در واقع مراحل با ثبت نام در سامانه طلاق تصمیم پرونده طلاق شما باز می شود و در آخر در دادگاه خانواده صدور رای طلاق توسط قاضی اعلام یا گواهی عدم امکان سازش به زوجین داده می شود.
از جمله موضوعاتی که در فقه و حقوق اسلامی در رابطه با خانواده و به ویژه زوجین مطرح می شود، موضوع طلاق است. در واقع طلاق پایانی بر زندگی مشترک زن و مرد است که به علل مختلف واقع می شود.
در مقررات طلاق به صورت کلی، اینکه قانون طلاق را در اختیار مرد قرار داده است یعنی شوهر می تواند با رعایت شرایط طلاق زوجه که در قانون آمده است یعنی پرداخت تمامی حقوق مالی زن و طی کردن مراحل طلاق هرچند با مخالفت زوجه روبرو شود.
مراحل طلاق در عقد دائم
اساسا طلاق در عقد ازدواج دائم مطرح می شود و مخصوص عقد دائم است و زن در منقطعه و به اصطلاح عموم صیغه، با انقضاءمدت یعنی تمام شدن مدت یا بذل آن یعنی بخشیدن مدت به زن از طرف شوهر از زوجیت خارج می شود. طبق ماده ۲۴ قانون حمایت خانواده ثبت طلاق و سایر موارد انحلال نکاح و نیز اعلام بطلان نکاح یا همان طلاق در دفاتر رسمی ازدواج و طلاق حسب مورد پس از صدور گواهی عدم امکان سازش یا حکم مربوط از سوی دادگاه مجاز است.
مطابق ماده ۲۵ قانون حمایت خانواده در صورتی که زوجین متقاضی طلاق توافقی باشند دادگاه باید موضوع را به مرکز خانواده مرکز مشاوره خانواده ارجاع دهد در این موارد طرف می توانند تقاضای طلاق توافقی را از ابتدا در مراکز مذکور مطرح کند. در صورت عدم انصراف متقاضی از طلاق مرکز مشاوره خانواده موضوع را با مشخص کردن موارد توافق جهت اتخاذ تصمیم نهایی به دادگاه منعکس می کند.
مراحل طلاق قدم به قدم
- ثبت نام در سامانه تصمیم یا طلاق. در این سامانه تاریخ دقیق و مرکز مشاوره انتخاب میشود.
- کارشناس مشاوره نظر خود را اعلام کرده و برگه گواهی عدم انصراف از طلاق را صادر می کند.
- زوجین یا یکی از آن ها که خواهان طلاق است یا وکالت از دیگری در طلاق دارد با در دست داشتن گواهی عدم انصراف از طلاق به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه می کند و دادخواست طلاق را تنظیم و ثبت می کند تا رمان و شعبه دادگاه مشخص شود.
- دفتر خدمات الکترونیک قضایی دادخواست را همراه با ضمائم و مدارک به دادگاه خانواده ارسال می کند .
- پرونده در دادگاه خانواده به شعبه مورد نظر ارجاع می شود و وقت رسیدگی تایین می شود.پس از تعیین وقت رسیدگی ، تاریخ و ساعت حضور زوجین در دادگاه از طریق سامانه ثنا به آن ها ابلاغیه الکترونیکی شده و اطلاع داده می شود.
- پس از صدور قرار ارجاع امر به داوری و در خلال رسیدگی، دادگاه از طرفین می خواهد که داور معرفی کنند. هر یک از زوجین مکلف است ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ یک نفر از اقارب متاهل خود را که حداقل ۳۰ سال داشته باشد و آشنا به مسائل شرعی و خانوادگی و اجتماعی باشد به عنوان داور به دادگاه معرفی کند تا آخرین راه هم برای ایجاد صلح و سازش میان آن ها رفته باشد شاید بتواند از ادامه مراحل طلاق جلوگیری کند. در صورت عدم معرفی اگر طرفین داور معرفی نکردند خود دادگاه داور تعیین می کند.
- توجه داشته باشید محارم زوجه که همسرشان فوت کرده یا از هم جدا شده باشند در صورت وجود سایر شرایط مذکور به عنوان داور پذیرفته می شود.
- دادگاه ضمن رای خود با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه زوجه، اطفال و حمل و زایمان زن را معین و همچنین اجرت المثل ایام زوجیت طرفین مطابق تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی تعیین و در مورد چگونگی حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینه های آنها تصمیم مقتضی اتخاذ می کند.
- دادگاه با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت طفل ترتیب زمان و مکان ملاقات وی با پدر مادر و سایز بستگان را تعیین می کند.
- در آخر بعد صدور گواهی عدم امکان سازش زوجه باید با دادن آزمایش بارداری و ارائه آن به دفتر ازدواج و طلاق باید ثابت کنند که حامله نیست.
بعد از آن طرفین سه ماه فرصت دارند که این گواهی را به دفتر ثبت ازدواج و طلاق برده و تقاضای اجرای صیغه طلاق را بنمایند یعنی زن و مرد با در دست داشتن عقد نامه و گواهی عدم امکان سازش صادر شده از سوی دادگاه همچنین آزمایش بارداری به یکی از دفاتر ازدواج و طلاق مراجعه می کنند تا در آن جا با خواندن صیغه طلاق به عقد ازدواج خود پایان دهند.
” توجه کنید که ثبت طلاق موکول به پرداخت حقوق مالی زن است. طلاق در صورت رضایت زن یا صدور حکم قطعی دایر بر اعسار زوج یا تقسیط محکوم به نیز ثبت می شود. در هر حال هرگاه زن بدون دریافت حقوق ذکر شده به ثبت طلاق رضایت دهد می تواند پس از ثبت طلاق برای دریافت حقوق از طریق اجرای احکام دادگستری مطابق مقررات مربوطه اقدام کند و همین طور ارائه گواهی پزشک ذی صلاح در مورد وجود جنین یا عدم آن برای ثبت طلاق الزامی است مگر آنکه زوجین بر وجود جنین اتفاق نظر داشته باشند.”
مراحل طلاق در عقد موقت
مطابق با ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی طلاق مخصوص عقد دائم است و در عقد موقت طلاق وجود ندارد، در این نوع ازدواج موقت ما با دو اصطلاح انقضاء و بذل مدت برخورد میکنیم که انقضاء به معنی پایان یافتن عقد موقت است و بذل مدت به معنی بخشیدن مدت باقی مانده از طرف مرد به زن است.
به عبارتی اگر زوج بقیه مدت را ببخشد یا مدت صیغه به اتمام برسد طرفین از زوجیت یکدیگر خارج می شوند. در این نوع نکاح موقت بذل مدت به اراده شوهر واقع می شود و به هیچ تشریفاتی نیاز ندارد و رجوع از آن در مدت عده ممکن نیست زیرا ما تنها طلاق رجعی داریم نه بذل مدت رجعی.
همچنین اگر زوجه وکالت در بخشش مدت از طرف زوج را داشته باشد نیز می تواند به این رابطه پایان دهد. اما اگر زوجه از طرف همسرش وکالت در بذل مدت را نداشته باشد و بتواند در دادگاه ثابت کند که ادامه زندگی برایش با سختی همراه است به استناد وضعیت عسر و حرج مطابق با ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی دادگاه زوج را الزام به بذل مدت باقیمانده خواهد کرد.
نکات مهم مربوط به مراحل طلاق
در کلیه موارد درخواست طلاق به جز طلاق توافقی دادگاه به منظور ایجاد صلح و سازش موضوع را به داوری ارجاع می دهد. دادگاه در این موارد باید با توجه به نظر داوران رای صادر و چنانچه آن را نپذیرد نظریه داوران را با ذکر دلیل رد کند.
1. در مواردی که زوجه در دادگاه ثابت کند به امر زوج یا اذن وی از مال خود برای مخارج متعارف زندگی مشترک که بر عهده زوج است هزینه کرده و مرد نتواند قصد تبرع یعنی بخشش زن را اثبات کند می تواند معادل آن را از مرد دریافت نماید.
۲. در مورد حکم طلاق اجرای صیغه طلاق و ثبت آن حسب مورد منوط به انقضای مهلت فرجام خواهی یا ابلاغ رای فرجامی است.
۳. مدت اعتبار حکم طلاق ۶ ماه پس از تاریخ ابلاغ رای فرجامی یا انقضای مهلت فرجام خواهی است.
۴. هرگاه حکم طلاق از سوی زوجه به دفتر رسمی ازدواج و طلاق تسلیم شود در صورتی که زوج ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ مراتب در دفترخانه حاضر نشود سردفتر به زوجین ابلاغ میکند برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن حاضر شوند. در صورت عدم حضور زوج و عدم اعلام عذر نظر از سوی وی یا امتناع او از اجرای صیغه، صیغه طلاق جاری و ثبت می شود و مراتب به زودی ابلاغ می گردد.
۵. مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش برای تسلیم به دفتر رسمی ازدواج و طلاق ۳ ماه پس از قطعی شدن رای است. در غیر این صورت گواهی صادر شده از درجه اعتبار ساقط می شود.
۶. هرگاه گواهی عدم امکان سازش بنابر توافقات زوجین صادر شده باشد در صورتی که زوجه بنابر اعلام دادگاه صادرکننده رای و یا به موجب سند رسمی در اجرای صیغه طلاق وکالت بلاعزل داشته باشد در اینجا عدم حضور زوج مانع اجرای صیغه طلاق و ثبت آن نیست.
۷. طلاق باید به صیغه طلاق و در حضور لااقل دو نفر مرد عادل که طلاق را بشوند واقع شود. برای جلوگیری از کثرت طلاق قانون تحقق آن را مشروط به تشریفاتی قرار داده که بدون آن طلاق محقق نمیشود.
مراحل طلاق: شرایط طلاق دهنده
مطابق ماده ۱۱۳۴ قانون مدنی در انتهای مراحل طلاق باید صیغه طلاق در حضور دو نفر مرد عادل که طلاق را بشنوند واقع گردد. برای آنکه طلاق واقع شود، باید طلاق دهنده (شوهر) دارای اهلیت باشد زیرا حق طلاق در قانون مدنی ایران با شوهر است. در واقع طلاق دهنده باید بالغ، عاقل، قاصد و مختار باشد. تغییر در غیر این صورت اگر مرد مجنون یا دیوانه باشد ولی مجنون دائمی می تواند در صورت مصلحت مولی علیه زن او را طلاق دهد. همینطور طلاق باید منجز باشد و طلاق معلق به شرط باطل است.
مراحل طلاق: شرایط مطلقه
• طبق ماده ۱۱۴۰ قانون مدنی طلاق زن در مدت عادت زنانگی یا در حال نفاس صحیح نیست. مگر اینکه زن حامله باشد یا مراحل طلاق قبل از نزدیکی با زن واقع شود یا شوهر مدتی حضور نداشته باشد به طوری که اطلاع از عادت زنانگی بودن زن نتواند پیدا کند.
• طلاق در طهر مواقعه صحیح نیست، مگر اینکه زن یائسه یا حامل باشد.
• طلاق زنی که با وجود اقتضای سن عادت زنانگی نمی شود وقتی صحیح است که از تاریخ آخرین نزدیکی با زن سه ماه گذشته باشد.
با توجه به موارد بالا زنانی که طلاق داده می شوند از نظر وضعیت مزاجی بر دو دسته اند.
دسته اول زنانی هستند که شوهر می تواند در هر حال آنها را طلاق دهد. خصوصیات این دسته زنان عبارتند از
- زنی که شوهر با او نزدیکی نکرده است.
- زن یائسه
- زن حامله
دسته دوم زنانی که در زمان طلاق باید وضعیت مزاجی آنها در نظر گرفته شود. مانند
- زنانی که عادت زنانگی میبینند و شروط آن عبارت است از اینکه زن در مدت نفاس نباشد. زن در عادت زنانگی نباشد.
- زنانی که عادت زنانگی نمی بینند در واقع وقتی می توان زنی را که با وجود اقتضای سن عادت ماهانه نمی شود را طلاق داد که از تاریخ آخرین نزدیکی با زن سه ماه گذشته باشد.
انواع دادخواست و درخواست طلاق
مراحل دادخواست طلاق توافقی
یکی از انواع طلاق نیز، طلاق توافقی است که با خواست زوجین یعنی زن و مرد اتفاق می افتد. در صورتی که هر دو متوجه شوند که در هیچ کدام از مسائل زندگی با یکدیگر توافق ندارند آخرین راه برایشان طلاق است، بنابراین یکی از آنها یا هر دو در سامانه تصمیم ثبت نام میکنند و نوع طلاق را در سامانه از نوع توافقی انتخاب مینمایند. در صورتی که زوجین متقاضی طلاق توافقی باشند دادگاه باید موضوع را به مرکز مشاوره خانواده ارجاع دهد در این موارد طرفین میتواند تقاضای طلاق توافقی را از ابتدا در مراکز مذکور مطرح کنند. در صورت عدم انصراف متقاضی از طلاق، مرکز مشاوره خانواده موضوع را با مشخص کردن موارد توافق جهت اتخاذ تصمیم نهایی به دادگاه منعکس می کند.
مراحل طلاق توافقی
- توافق طرفین بر سر مسائل مالی و غیر مالی با طرح دعوای طلاق
- ثبت نام در سامانه تصمیم برای اخذ طلاق که در این سامانه تاریخ دقیق و مرکز مشاوره انتخاب می شود.
- کارشناس مشاوره نظر خود را اعلام کرده و برگه گواهی عدم انصراف از طلاق را صادر می کند.
- زوحین با در دست داشتن برگه گواهی عدم انصراف از طلاق به یکی از شعب دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و ثبت نام میکنند تا زمان و شعبه دادگاه مشخص شود.
- دادگاه پس از بررسی نظر کارشناسان و فرستادن زوجین به مشاوره یک جلسه ای گواهی عدم امکان سازش را امضا میکند.
- پس از آن طرفین تا سه ماه فرصت دارند که این گواهی رادله دفتر ثبت ازدواج و طلاق برده و تقاضای اجرای صیغه طلاق را بنمایند.
نکته: طرفین برای اجرای صیغه طلاق حتما باید به دفتر ثبت مراجعه کنند و اگر یکی از آنها حضور نداشته باشد صیغه طلاق جاری نمی شود.
دادخواست طلاق از طرف مرد
اگر درخواست طلاق از طرف مرد باشد نیازی به ارائه دلیل به دادگاه ندارد و صرفا با رعایت شرایطی مانند پرداخت حقوق مالی زن به او می تواند گواهی عدم امکان سازش برای طلاق را دریافت کند ، طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی مرد میتواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.
ثبت طلاق و سایر موارد انحلال نکاح، اهم از بطلان نکاح یا طلاق در دفاتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق حسب مورد پس از صدور گواهی عدم امکان سازش یا حکم مربوط از سوی دادگاه مجاز است.
نکته: در صورتی که طلاق توافقی باشد یا به درخواست زوج باشد دادگاه به صدور گواهی عدم امکان سازش اقدام و اگر به درخواست زوجه باشد دادگاه الزام زوجه به طلاق را با احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق دستور میدهد. یعنی در واقع با داشتن وکالتنامه در طلاق دادگاه حکم طلاق می دهد.
مراحل طلاق از طرف مرد
حق زن در دادخواست طلاق اگر راضی به طلاق نباشد به چه صورت است؟ در ایران حق طلاق با مرد است. حال اگر مردی درخواست طلاق دهد و زن راضی به طلاق نباشد عدم رضایت زن تأثیری در اجرای حق طلاق مرد نخواهد داشت.
حقوق زن در طلاق به درخواست زوجه به این صورت است که مرد باید تمام حقوق مالی زن را بپردازد حقوق مانند مهریه، نفقه و اجرت المثل، نصف اموالی که در ایام زناشویی مرد به دست آورد یا همان تصنیف دارایی.
نکته: چنانچه مرد توان پرداخت مهریه و سایر مطالبات حقوقی زن را داشت باید درخواست اعسار و تقسیط مهریه کند.
اگر طلاق به درخواست زوج بود و دلیلی مثل تخلف زن از وظایف همسری وجود نداشت شرایط تصنیف اموال و دارایی های مرد محقق خواهد شد.
مراحل تشریفاتی طلاق از حیث مراجعه به دادگاه به این صورت است که مرد می تواند با رعایت شرایط گفته شده در قانون یعنی پرداخت تمامی حقوق مالی زن به دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق همسر خود را کند. برای استفاده از این حق شوهر باید از دادگاه گواهی عدم امکان سازش بگیرد که این گواهی مستلزم ارجاع به داوری، تعیین تکلیف مهریه، نفقه، جهیزیه می باشد و ثبت آن در دفاتر اسناد رسمی است.
درخواست طلاق از طرف زن
اگر قصد دارید یک طرفه از شوهر خود جدا شوید به هیچ عنوان بدون وکیل این کار را انجام ندهید زیرا مراحل طلاق بسیار سخت می شود، مگر با داشتن وکیلی مجرب و قابل اعتماد. زیرا اگر درخواست طلاق از طرف زن باشد در دادگاه از او دلیل محکمه پسند می خواهد تا با اثبات آن بتواند از شوهرش طلاق بگیرد اما در مراحل طلاق توافقی دادگاه به توافقات طرفین در خصوص تمامی امور مالی و غیر مالی طلاق احترام گذاشته و با توجه به آن گواهی عدم امکان سازش صادر می کند .
با توجه به مواد ۱۱۱۹، ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ قانون مدنی زن می تواند با وجود شرایط مقرر از دادگاه تقاضای طلاق نماید. در واقع زن برای جدا شدن از شوهرش سه راه دارد.
- اینکه وکالت در طلاق را از شوهر گرفته باشد.
- یکی از موارد عسرو حرج را داشته باشد (عسر و حرج در قانون به معنی سختی و در تنگنا بودن زن)
- استناد به طلاق خلع کند.
مراحل طلاق از طرف زن
- در اواین مرحله طلاق زن باید به همراه مدارک لازم مثل سند ازدواج، شناسنامه، کارت ملی به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق را به ثبت برساند.
- بعد از ثبت دادخواست طلاق، دادخواست به داوری ارجاع داده می شود.
- داوران سعی در سازش زوجین می کنند.
- در صورت عدم موفقیت گزارش به دادگاه ارجاع داده می شود.
- دادگاه با توجه به ادله، شرایط و گزارش داوران رای نهایی صادر می کند.
- اگر رای صادره به ضرر یکی از زوجین باشد تا ۲۰ روز فرصت اعتراض دارند.
- در چنین شرایطی پرونده به دادگاه تجدید نظر ارسال می شود و رای نهایی تایید یا عدم تایید می شود.
- اگر باز هماعتراضی صورت بگیرد پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع داده می شود که در صورت تایید رای قطعی خواهدشد و در صورت عدم تایید پرونده به دادگاه تجدید نظر ارسال می شود.
مراحل طلاق با داشتن وکالت در طلاق
طلاق از اموری نیست که متعلق به شخص زن باشد یعنی در واقع این شوهر است که باید خودش طلاق را انجام دهد اما در مواردی شوهر می تواند به دیگری وکالت در طلاق و وکالت در توکیل به غیر دهد تا او بتواند زن را طلاق دهد. امروزه این نوع از حق توکیل به نام وکالت در طلاق شناخته می شود که مرد به زن حق توکیل به غیر و حق بلا عزل را به او عطا می کند تا زن هر زمانی که نیاز ببیند از این حق استفاده کند.
به معنای دقیق تر حق طلاق عبارت است از شرایطی که در آن مرد به اختیار خودَش وکالت در طلاق را با حضور در دفتر اسناد رسمی به زوجه خود واگذار می کند و این بدان معناست که زن میتواند با این حق به جای مرد در تمامی مراحل اداری مربوط به پروسه طلاق حضور پیدا کرده و دیگر نیازی به اجازه، امضا و یا حتی حضور مرد برای مراحل طلاق نمی باشد.
زیرا از جمله راه های معدودی که طلاق به درخواست زن امکان پذیر می شود همین داشتن “وکالت نامه در طلاق” است. در این مرحله زن باید شخصی را به عنوان وکیل نیز معرفی کند که وکالت شوهر را به عهده بگیرد. زیرا همان طور که گفتیم داشتن وکالت در طلاق بدین معنی نیست که زوجه خود به تنهایی می تواند مراحل طلاق را طی کند بلکه با داشتن وکالت نامه می تواند یک وکیل دادگستری از طرف مرد انتخاب کند، یعنی باید برای عدم حضور مرد وکیل اختیار کند. در نهایت با امضایی که آقا در وکالتنامه طلاق ثبت می کند، وکیل دادگستری میتواند وکیل با واسطه زوج شود یعنی در نقش وکیل شوهر، همراه با زن دادخواست طلاق توافقی را ثبت کند و بعد از آن همه چیز مانند مراحل طلاق توافقی طی خواهد شد.
نکته اول : اگر مرد به زن حق طلاق بدهد اما عبارت حق توکیل به غیر در آن ذکر نشود وکالت در طلاق عملا بی فایده است.
نکته دوم : باید دقت کرد که داشتن حق طلاق به صورت کامل باشد. چون یک وکیل نمی تواند همزمان وکیل خواهان و خوانده باشد، به همین خاطر اگر زوجه نمی خواهد در مراحل طلاق حضور پیدا کند خودش هم باید وکیل داشته باشد. در غیر این صورت باید به همراه وکیل مرد مراحل ثبت دادخواست طلاق در دفاتر پیشخوان قضایی، حضور در جلسات دادگاه و ثبت در دفترخانه را همراهی کند.”
مدارک لازم برای حق طلاق
مراحل طلاق با داشتن وکالت طلاق یا همان حق طلاق با ارائه مدارک زیر صورت می گیرد.
- وکالتنامه طلاق
- عقدنامه یا رونوشت
- اصل شناسنامه و کپی کارت ملی خود
- ترجیحاً کپی شناسنامه و کارت ملی شوهر به وکیل دادگستری، صورت میگیرد.
نمونه کامل متن وکالت در طلاق بدون مهریه
موکل : آقای
وکیل : خانم
مورد وکالت : مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی، دادگاه های خانواده و یا شوراهای حل اختلاف و دیگر مراجع صالحه، تقدیم دادخواست توافقی یا یکطرفه له علیه موکل، انتخاب و انعقاد قرارداد وکالت با هر یک از وکلای دادگستری در راستای مطلقه نمودن خانم … (وکیل) از قید زوجیت موکل و درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش یا حکم طلاق به هر قسم از طلاق اعم از توافقی، بائن، رجعی، خلع یا مبارات و با شرط بذل تمامی مهریه استحقاقی، نفقه، اجرت المثل و وکالت در قبول بذل تمام مهریه استحقاقی، نفقه و اجرت المثل تعیین تکلیف حضانت، ملاقات و نفقه فرزند یا فرزندان مشترک و همچنین تعیین تکلیف در خصوص جهیزیه، معرفی و انتخاب داور و مراجعه به واحد مشاوره و شرکت در جلسات مشاوره با حق توکیل به غیر، تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی و حق اسقاط آن ها به تشخیص وکیل، استرداد دعوی یا دادخواست، حضور در هر یک از دفاتر رسمی ثبت طلاق و امضا کلیه اوراق و اسناد و دفاتر مربوطه و همچنین انجام سایر تشریفات لازم و قانونی با اختیارات کامل به نحوی که در هیچ یک از مراحل طلاق نیازی به حضور و امضا مجدد موکل نباشد با حق توکیل به غیر.
حدود اختیارات: وکیل مزبور با حق توکیل به غیر ولو کرارا و مع الواسطه در عزل و نصب وکلای انتخابی در انجام دادن تمامی تشریفاتی قانونی مورد وکالت از طرف موکل اختیار تام داشته و امضاء و اختیارات نامبرده به منزله امضاء و اختیارات موکل نافذ و معتبر است و موکل ضمن عقد خارج لازم حق عزل، ضم وکیل و انجام هرگونه عمل مغایر با مفاد این سند را تا انجام کامل مورد وکالت از خو سلب و ساقط نمود.
نکته: برای گرفتن طلاق از طریق وکالت در طلاق اختیار کردن وکیل و دادن وکالت به وکیل دادگستری الزامی می باشد.
نکته: وکالتنامه های مذکور حتما باید در یکی از دفاتر اسناد رسمی و یا یکی از کنسولگری های ایران تنظیم شده باشد.
اقسام طلاق
طلاق با توجه به شرایط طرفین و آثار مترتب بر آن به چند دسته تقسیم میشود. در یک تقسیم بندی اولیه و کلی طلاق به دو قسمت رجعی و بائن تقسیم می شود.
مراحل طلاق رجعی
طلاق رجعی طلاقی است که در زمان عده زوج حق رجوع به زوجه خود و از سر گرفتن زندگی مشترکشان را بدون نیاز به عقد نکاح مجدد دارد. یعنی طبق ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است. منظور از عده مدتی است که شامل دوره عادت زنانگی زن می شود و در این مدت زن به دلایلی که مهمترین آن اختلاط نسب است حق ازدواج مجدد ندارد.
در طلاق رجعی صیغه طلاق مطابق مقررات مربوط جاری و مراتب صورتجلسه می شود ولی ثبت طلاق منوط به ارائه گواهی کتبی حداقل دو شاهد مبنی بر سکونت زوجه مطلقه در منزل مشترک تا پایان عده است، مگر اینکه زن رضایت به ثبت داشته باشد. در صورت تحقق رجوع صورتجلسه طلاق ابطال می شود و در صورت عدم رجوع صورتجلسه تکمیل و طلاق ثبت می گردد. توجه داشته باشید که صورتجلسه تکمیل شده به امضای سردفتر زوجین یا نمایندگان آن و دو شاهد طلاق می رسد.در صورت درخواست زن گواهی اجرای صیغه طلاق و عدم رجوع زوج به وی اعطا می گردد. در هر حال در صورت انقضای مدت عده و عدم احراز رجوع
طلاق ثبت می شود.
آثار طلاق رجعی
- در مورد آثار آن در طلاق رجعی تا موقعی که عده زن تمام نشده است رابطه نکاح کاملا قطع نشده است . بنابراین در ایان عده رجعیه حقوق و تکالیف زوجیت به حکم قانون باقی می ماند.
- در این مدت نفقه زن بر عهده شوهر است و دادگاه در صورت اختلاف باید میزان آن را تعیین کند و اگر یکی از زوجین فوت کند دیگری از او ارث می برد.
- زنای با زن شوهردار یا زنی که در عده رجعیه است موجب حرمت ابدی است.
- نفقه مُطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد. بنابراین اگر عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل یا زایمان از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.
مراحل طلاق بائن
بائن به معنی جداشونده است که این نوع طلاق خلاف طلاق رجعی است. در واقع با وقوع طلاق رابطه نکاح به طور قطعی از بین می رود. در این مورد زن عده ندارد. به عبارت دیگر در زمان عده طبق ماده ۱۱۴۴ قانون مدنی زوج حق رجوع به زوجه را ندارد و چنان چه خواستار زندگی مجدد با زوجه مطلقه اش باشد باید تا پایان مدت عده صبر کند و بعد از آن با عقد نکاح مجدد او را به همسری خود درآورد و زندگی مشترکشان را از سر بگیرند و به دنبال آن زوجین می تواند شرایط ضمن عقد و مهریه جدید را در عقد خود بخواهند. در موارد زیر طلاق بائن است:
- طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود.
- طلاق زن یائسه
- طلاق خلع و مبارات مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد.
- سومین طلاق که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید اعم از اینکه وصلت در نتیجه رجوع باشد یا در نتیجه نکاح جدید
آثار طلاق بائن
- آثار آن هم از این قرار است که اگر طلاق بائن باشد رابطه نکاح از تاریخ وقوع آن منحل می شود رابطه زوجیت به طور کامل قطع می گردد یعنی بر اثر آن زن و شوهر از قید زناشویی آزاد می شوند.
- شوهر پس از طلاق می تواند بدون اشکال ازدواج کند اما زوجه اگر از آن دسته از زنان نباشد که عده طلاق ندارد باید عده نگه دارد و نمی تواند در ایام عده با دیگری ازدواج کند و این تنها اثری است که بعد از طلاق
- بائن در ایام عده از ازدواج سابق باقی می ماند. بنابراین با وقوع طلاق بائن حقوق و تکالیفی که زن و شوهر نسبت به یکدیگر داشتند ساقط می گردد.
- اقامتگاه زن دیگر تابع شوهر نیست و ماندن نام خانوادگی شوهر برای زن منوط به اجازه شوهر است.
- زنی که در عده طلاق بائن است نمی تواند از شوهر سابقش نفقه در ایام عده بخواهد مگر آنکه حامله باشد.
مراحل طلاق خُلع
کلا خلع به معنای بخشیدن است. طبق ماده ۱۱۶۴ قانون مدنی طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد در مقابل مالی که به شوهر می دهد طلاق بگیرد اعم از این که مال مزبور عین مهر یا معادل آن و یا بیشتر و یا کمتر از مَهر باشد.
خلع یعنی به اصطلاح، تقاضای جدایی از طرف زن که همراه با بخشیدن مالی در ازای طلاق است. مثل بخشیدن بخشی از مهریه. در این شرایط معمولا زن نسبت به مرد و زندگی با او دچار اکراه شده است.وقتی زن بخواهد از راه طلاق به صورت خلع اقدام کند حتما باید برای جاری شدن صیغه طلاق مالی را به مرد ببخشد. این مال می تواند خیلی ناچیز باشد یا معادل مبلغ مهریه باشد اما امکان این که مرد بخواهد زن را مورد سوء استفاده قرار دهد و مبلغی بیش تر از ارزش مهریه مطالبه کند نیست.
آثار طلاق خلع
- در این خصوص ، لازم به ذکر است که در طلاق خلع ، کراهت تنها از جانب زن است و مبلغی که زن به شوهر می بخشد می تواند زائد بر مهریه هم باشد.
- طلاق خلع و مبارات هر دو جزو طلاق بائن محسوب می شوند. این نوع طلاق همان است که در اصطلاح عام به طلاق توافقی معروف شده است و غالبا در دنیای امروزی اکثر قریب به اتفاق طلاق ها از نوع توافقی محسوب می شود.
- اگر زن در دورانی که هنوز عده اش تمام نشده، به دفتر اسناد رسمی برود و از بخششی که نسبت به اموال انجام داده رجوع کند به عبارت دیگر انصراف خود را اعلام کند، طلاق به حالت رجعی در می آید و در این زمان است که مرد می تواند اصطلاحا رجوع کند و طلاق را نادیده بگیرد بدون این که نیاز به جاری شدن دوباره صیغه نکاح برای محرمیت باشد.
مراحل طلاق مبارات
یکی از انواع دادخواست طلاق بر اساس قانون مدنی طلاق مبارات است . در ماده ۱۱۴۷ قانون مدنی طلاق مبارات آن است که کراهت از طرفین باشد. ولی در این صورت عوض باید زائد بر مهر نباشد. نکته مهمی که در مورد طلاق مبارات وجود دارد آن است که طلاق مبارات نوعی از طلاق بائن است به این معنا که مرد بعد از طلاق مبارات دیگر حق رجوع به زن را در مدت عده طلاق ندارد.
وقتی طلاق توافقی باشد و به گونه ای مرد و زن هر دو نسبت به ادامه زندگی با یکدیگر دچار اکراه باشند، طلاق از نوع مبارات است اما معمولا در رویه به این نوع طلاق هم خلع می گویند.
آثار طلاق مبارات
- بر اساس ماده ۱۱۴۷ قانون مدنی از نخستین شرط طلاق مبارات آن است که زن و مرد از هر دو از هم کراهت داشته باشند. یعنی اینکه هر دو نفر آنها به نوعی از هم تنفر داشته باشند و چون اختیار طلاق با مرد است زن با بخشیدن مالی به او وی را راضی به طلاق نماید. از طرف دیگر مرد نیز از زن کراهت دارد و حاضر به طلاق دادن زن است .
- نکته مهم دیگر در مراحل طلاق مبارات آن است که مالی که زن به همسرش می بخشد تا او را راضی به طلاق کند ، حتما باید معادل مهریه و یا کمتر از آن باشد. بنابراین میزان این بخشش که به آن فدیه هم گفته می شود نمی تواند بیشتر از مهریه زن باشد.
مراحل درخواست طلاق غیابی
چنانچه یکی از زوجین در فرآیند رسیدگی به طلاق حضور نداشته باشد و لایحه ای هم به دادگاه نداده باشد طلاق غیابی است .
این نوع طلاق می تواند از جانب زن یا مرد باشد. از دیگر شرایط طلاق غیابی که از طرف زنان بسیار مطرح است رهایی از زندگی پرمشقت و تحمل ناپذیر است که در پی آن درخواست طلاق می کنند و در صورت اثبات عسر و حرج و احراز این شرایط توسط دادگاه، دادگاه حکم طلاق صادر میکند.
مراحل دادخواست طلاق غیابی از طرف زن
اصولا اختیار طلاق با مرد است، به همین دلیل زنان صرفا در شرایطی می توانند طلاق بگیرند که دلیل محکمه پسند به دادگاه ارائه کنند. مراحل طلاق غیابی نیز از این امر مستثنی نیست. یعنی اینکه طلاق از طرف زن تنها در صورتی ممکن است که زن بتواند دلایل محکمه پسندی از قبیل عسر حرج، نپرداختن نفقه، غیبت مرد به دادگاه ارائه کند. در صورتی که زن در دادگاه تقاضای طلاق نماید و مرد یا وکیلش در دادگاه حاضر نبوده و به طور کتبی دفاع نکرده باشد و اختیاریه دادگاه ابلاغ واقعی نشده باشد حکم طلاقی که صادر می شود غیابی است.
مراحل دادخواست طلاق غیابی از طرف مرد
مرد هر زمان که بخواهد می تواند همسرش خود را طلاق بدهد. مراحل طلاق از سوی مرد به رضایت زن احتیاجی ندارد و در هر زمان می تواند به دادگاه خانواده رجوع کرده و با رعایت شرایط مقرر در قانون تقاضای طلاق کند. در صورتی که زن یا وکیل او در هیچ یک از مراحل رسیدگی به دعوای طلاق در دادگاه حاضر نشده و لایحه ای هم به دادگاه نداده باشد و اخطاریه دادگاه به صورت واقعی به زن ابلاغ نشده باشد حکم طلاقی که صادر می شود غیابی است.
مراحل طلاق با داشتن عسر و حرج
طبق ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در صورتی که دوام زوجیت موجب عُسر و حرج زوجه باشد وی می تواند به حاکم شهر مراجعه و تقاضای طلاق کند چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوج به اذن حاکم شرع طلاق داده می شود. در واقع عسروحرج موضوع این ماده عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت و سختی همراه میکند و تحمل آن مشکل می باشد.
به همین دلیل برخی از مواردی که در ادامه مبحث گفته میشود در صورت احراز توسط دادگاه صالح از مصادیق عسر و حرج محسوب می گردد.
موارد عسر حرج کدامند؟
البته تمام موارد پایین از موارد عسر و حرج نیست بلکه بعضی از آنها شروط ضمن عقد هستند. مواردی که زن می تواند حسب مورد از دادگاه تقاضای صدور اجازه طلاق نماید مشروط بر اینکه در عقد نامه این موارد امضا شده باشد و زن بتواند هر کدام از آن ها را در دادگاه ثابت کند .این موارد به شرح زیر است.
- خودداری شوهر از دادن نفقه زن که همان خوراک، پوشاک، مسکن، نیازهای ضروری زن و هزینه های درمان است به مدت ۶ ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تادیه نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت ۶ ماه پرداخت نکند و اجبار او به ایفاء هم ممکن نباشد.
- سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل نماید. مثل فساد اخلاقی، آزارهای جسمی و ضرب و جرح، بدرفتاری
- ابتلاء زوج به امراض صعبالعلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره آمیز باشد.
- جنون زوج که منظور دیوانه بودن است، در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.
- عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.
- محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات ۵ سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثر عجز از پرداخت منجر به ۵ سال بازداشت شود.
- ابتلاء زوج به یکی از انواع مواد مخدر که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد.
- زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند و یا ۶ ماه متوالی بدون عذر موجه غیبت نماید که تشخیص آن با دادگاه است.
- محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و اجرای هر گونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه باشد.
- در صورتی که پس از گذشت ۵ سال زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند نشود.
- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت ۶ ماه متوالی و یا ۹ ماه متناوب در مدت ۱ سال بدون عذر موجه.
- زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه خود اختیار کند با به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید.
فرق طلاق و فسخ نکاح(برهم زدن نکاح) چیست؟
تفاوت های فسخ و طلاق به شرح ذیل است:
- فسخ نکاح دارای مراحل طلاق مثل صدور گواهی عدم سازش و… نیست.
- طلاق باید در طهر غیر مواقعه( زن عادت نبوده و نزدیکی نشده باشد) باشد اما در فسخ این شرط لازم نیست.
- طلاق اگر رجعی باشد در ایام عده حق رجوع برای مرد است ولی در فسخ امکان رجوع یا برگشت نیست.
- طلاق از سوی شوهر می باشد ولی فسخ از سوی هر دو طرف است.
- اگر طلاق سه مرتبه متوالی واقع شود موجب حرمت است ولی در فسخ تعدد فسخ موجب حرمت نیست.
- موجبات طلاق و فسخ متفاوت است.
- طلاق برای عقد دائم و ولی فسخ برای هر دو عقد دائم و موقت می باشد.
- اگر عقد نکاح فسخ شود قبل از نزدیکی زن حق مهریه ندارد مگر فسخ به دلیل ناتوانی جنسی مرد باشد که نصف مهریه را خواهد داشت.
موارد امکان فسخ نکاح در زوجین
مطابق ماده ۱۱۲۱ قانون مدنی جنون هر یک از زوجین به شرط استقرار از اینکه مستمری یا ادواری یعنی دورهای باشد برای طرف مقابل موجب حق فسخ است.
به طور کلی عیوب زیر در زوجین باعث ایجاد حق فسخ برای هر یک از طرفین میشود.
این عیوب در مرد عبارتند از خِصاء، عَنَن به شرط اینکه ولو یک بار هم عمل زناشویی انجام نداده باشد و ناتوان در این امر باشد، مقطوع بودن آلت تناسلی به اندازه ای که قادر به عمل زناشویی نباشد.
و مطابق ماده ۱۱۲۳ قانون مدنی عیوب زیر هم در زن موجب حق فسخ برای مرد خواهد بود. این عبارتند از قَرَن، جُذام، بَرَص، اِفضاء، زمین گیری، نابینایی از هر دو چشم
” البته این عیوب در صورتی موجب حق فسخ برای مرد است که عیب مزبور در حال عقد وجود داشته باشد. طبق ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی هرگاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد آن وصف بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود.”
عده طلاق
عده مدت زمانی است که زن پس از جدایی یا مرگ شوهرش باید از ازدواج خودداری کند. این مدت با توجه به نوع پایان ازدواج اعم از (مرگ همسر یا طلاق یا فسخ نکاح) و یا نوع ازدواج (دائم یا موقت) و شرایط باروری زن یا عدم بارداری او متغیر است. فلسفه وضع عده جلوگیری از اختلال نسل و احترام به رابطه زناشویی سابق است. در صورتی که زن در هنگام عده با مردی ازدواج کند ازدواج آنان باطل است و در صورت آگاهی از احکام عده ازدواج آن مرد و زن با یکدیگر برای همیشه حرام است. همچنین شوهر در هنگام عده طلاق رجعی حق دارد از طلاق رجوع کند. به طور کلی در عده طلاق رجعی حقوق و تکالیف و زن و شوهر نسبت به یکدیگر همچنان برقرار است مثلاً شوهر باید به زن نفقه بدهد، در صورت مرگ یکدیگر از هم ارث می برند، همچنین اگر در زمان عده طلاق رجعی رابطه جنسی خارج از چارچوب ازدواج با شخصی از جنس مخالف برقرار کنند مجازات دارد.
انجام مراحل طلاق با وکیل
با توجه به توضیحاتی که در خصوص مراحل طلاق در انواع مختلف آن داده ایم در صورتی که نیاز به گرفتن مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری دارید میتوانید از منو گزینه مشاوره حقوقی تلفن با وکیل را انتخاب کنید و یا اینکه به دفتر وکالت دادفر حضورا مراجعه نمایید و اقدام به گرفتن وکیل متخصص طلاق برای پیش برد موفق پرونده طلاق خود بکنید.
در این قسمت از نوشتار حاضر در سه بخش مراحل طلاق یکطرفه از سوی زن با وکیل ، مراحل طلاق یکطرفه از سوی مرد با وکیل و مراحل طلاق توافقی با وکیل را مورد بررسی قرار می دهیم. بدون شک حضور وکیل مجرب و متخصص در امر دعاوی خانواده و مقوله طلاق می تواند سبب انجام این پروسه در کوتاه ترین زمان ممکن و به بهترین نحو شود:
الف) مراحل طلاق یکطرفه از سوی زن با وکیل
- نخستین مرحله آن است که وکیل زن در سامانه تصمیم که مربوط به طلاق می باشد ثبت نام نموده و مشخصات زوجین خواهان طلاق را تکمیل نماید.
- مرحله بعدی حضور در جلسات مشاوره است که وکیل می تواند پس از مذاکره با مرکز مشاوره به جای زن و به نمایندگی از ایشان در جلسات مشاوره حضور بهم رساند.
- پس از حضور در جلسات مشاوره و دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق، تنظیم و ثبت دادخواست طلاق و پیوست نمودن ادله مثبته از سوی وکیل انجام می شود و از طریق سامانه عدل ایران به دادگاه صالح ارسال میگردد.
- پس از ارجاع دادخواست به شعبه مربوطه ، وکیل در جلسه رسیدگی حاضر شده و نسبت به دفاع از ادله و دادخواست اقدام می نماید و درصورت صدور رأی نهایی مبنی بر حکم طلاق، وکیل می تواند به نمایندگی از زن در دفتر ازدواج و طلاق حاضر شود .
ب) مراحل طلاق یکطرفه از سوی مرد با وکیل
- در وهله نخست وکیل بایستی از طریق سامانه عدل ایران نسبت به ارسال دادخواست صدور گواهی عدم امکان سازش به دادگاه خانواده ذیصلاح اقدام نماید.
- پس از تشکیل جلسه در دادگاه ، قاضی طرفین را به داوری ارجاع داده و وکیل پس از برگزاری جلسه داوری، نظریه داور را به همراه لایحه تکمیلی به دادگاه صالح ارسال مینماید.
- در طلاق یکطرفه از سوی مرد، زوج مکلف به پرداخت حقوق مالی زوجه می باشد که وکیل می تواند در این خصوص نسبت به برقراری توافقات مالی درخصوص مهریه، نفقه، اجرت المثل یا نحله و از این قبیل اقدام نماید.
- پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش از سوی دادگاه خانواده، وکیل به دفتر ازدواج و طلاق مراجعه نموده تا خطبه طلاق جاری و طلاق انجام شود.
ج) مراحل طلاق توافقی با وکیل
- وکیل نسبت به ثبت نام و تکمیل اطلاعات زوجین در سامانه تصمیم یا سامانه مربوط به طلاق اقدام نموده و سپس زوجین در جلسات مشاوره شرکت مینمایند.
- پس از شرکت در جلسات مشاوره و دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق از مرکز مشاوره ذیصلاح، وکیل نسبت به تنظیم و ثبت دادخواست طلاق توافقی اقدام می نماید.
- پس از رسیدگی دادگاه خانواده صالح، گواهی عدم امکان سازش از سوی دادگاه صادر می شود که 3 ماه اعتبار داشته و زوجین بایستی ظرف حداکثر 3 ماه به یکی از دفاتر ازدواج و طلاق جهت جاری ساختن خطبه طلاق مراجعه نمایند.
نکته ای که وجود دارد این است که اگر زوجین یا یکی از آنها مقیم خارج از کشور باشد، دیگر نیازی به رفتن به مشاوره نخواهد بود و وکیل می تواند شخصاً درخواست طلاق توافقی را مطرح ساخته و بدون نیاز به حضور زوجین، دادگاه رسیدگی را به عمل آورده و ظرف نهایتاً یک ماه نسبت به صدور رأی اقدام می نماید.
مراحل طلاق با بچه
درخصوص مراحل طلاق با وجود فرزند هیچ تفاوتی در تشریفات و مراحل وجود ندارد اما حضانت فرزندان بعد از طلاق بر اساس ماده 1168 قانون مدنی به بعد صورت می گیرد که بر اساس این ماده حضانت فرزندان برعهده هر دو والدین است و هیچیک از آنها نمی تواند در طول زندگی مشترک این وظیفه قانونی را نادیده انگارد اما بعد از جدایی حضانت فرزند تا 7 سالگی بامادر و پس از آن درخصوص دختران تا 9 سالگی و پسران تا 15 سالگی با پدر است مگر اینکه دادگاه مصلحت و صرفه و صلاح فرزند را نسبت به ارائه حضانت آن طفل به یکی از والدین بداند . لازم به ذکر است دختر پس از 9 سالگی و پسر پس از 15 سالگی ، خود برای زندگی نزد پدر یا مادر خویش تصمیم گیری می نماید و حق انتخاب وی نزد قانونگذار به رسمیت شناخته شده است. این امر در انواع طلاق اعم از طلاق یکطرفه و توافقی شناخته شده است لکن در طلاق توافقی امکان توافق بر حضانت فرزند وجد داشته اما صرفاً حضانت برای پسر زیر سن 15 سال و دختر زیر سن 9 سال مطرح و قابل توافق می باشد و بعد از این سن امکان توافق و صحبت بر سر بحث حضانت منتفی می باشد چراکه بعد از این سن، فرزند به بلوغ رسیده و خود باید برای زندگی نزد پدر یا مادر تصمیم گیری نماید.