انتقال یک شخص بدون رضایت وی از یک مکانی به مکان دیگر با استفاده از تهدید، زور و اجبار و فریب دادن شخص مصداقی از جرم آدم ربایی است. در معنی واضح تر آدم ربایی یعنی سلب کردن آزادی دیگری بدون رضایت شخص و با قصد نامشروع از طریق جابه جایی و انتقال از یک محلی به محل دیگر و جرمی است که بر خلاف باور عموم به راحتی قابل انجام است و مجازات جرم آدم ربایی آن طبق ماده ۶۲۱ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی اینگونه است: ” هرگاه شخصی به قصد و نیت انتقام و اخاذی و مطالبه وجه و یا هر منظور و قصد دیگری به وسیله حیله و تهدید به عنف شخصاً و یا همراه با دیگری شخصی را بربایند بر طبق این ماده قانونی به حبس از ۵ تا ۱۵ سال محکوم خواهند شد و اگر سن فرد کمتر از ۱۵ سال تمام باشد و ربودن فرد با وسیله نقلیه صورت گیرد و همچنین باعث آسیب جدی و حیثیتی و آبرویی برای طرف شود مرتکب به حداکثر مجازات یعنی ۱۵ سال محکوم خواهد شد” .
برای مثال هرگاه شخصی فردی را به زور و اجبار سوار وسیله نقلیه کند یعنی خطاب به او بگوید که اگر به فلان مکان نیایی و مخالفتی کنی با تو برخورد جدی تری میشود و امکان آسیب برای تو وجود خواهد داشت.
مثال دیگری در رابطه با جرم آدمربایی نمونه پرونده ای است که اخیراً در دیوان به عنوان جرم آدم ربایی مطرح شده این است که شخصی برای زنی مزاحمت ایجاد کرده بود که برادر این زن طبق تماس تلفنی که با فرد مزاحم توسط خواهر خود داشت با فرد مزاحم قرار حضوری گذاشته و سپس برادر خانم در آنجا اقدام به به دزدیدن و ربودن شخص مزاحم کرده و او را در جایی دیگر مورد ضرب و جرح قرار داده. در اینجا و در این مثال ضرب و جرح با دیه قابل جبران بوده اما همین که اقدام به دزدیدن و ربودن فرد مزاحم کرده و در جایی دیگر به او تعرض نموده مصداق آدم ربایی است که برای فرد مرتکب ۸ سال حبس در نظر گرفته شده است. زیرا یکی از شرایط تحقق جرم آدم ربایی نداشتن رضایت شخص ربودهشده است که جزو مهم ترین عنصر جرم آدمربایی است. در غیر این صورت زمانی که فرد رضایت داشته باشد دیگر مصداق آدم ربایی قرار نمیگیرد.
عناصر و موارد اثبات جرم آدمربایی
برای اثبات جرم ادم ربایی ۳ عنصر مادی، معنوی و قانونی مورد نیاز است.
الف) “عنصر مادی” در آدم ربایی
- جرم آدمربایی ساده یعنی به معنای یک انسان زنده که حداقل سن فرد ۱۵ سال تمام باشد، در غیر این صورت ممکن است مشمول آدمربایی مشدد یا دزدیدن نوزاد تازه متولدشده یا مخفی کردن جسد یا اموات قرار گیرد که بر طبق ماده ۶۳۱ به ۶ ماه تا ۳ سال حبس محکوم خواهدشد.
- رفتار مجرمانه یعنی عمل ربودن باید با زور و تهدید و حیله از محلی به محل دیگر و همراه با نارضایتی یعنی بدون رضایت شخص صورت گیرد بهطوری که مجنیعلیه فاقد هرگونه ارادهای از خود باشد یعنی رضایت نداشتن مجنیعلیه، شرط لازم است و بدون آن جرم تحقق پیدا نمیکند.
- مرتکب و شکل ارتکاب یعنی شکل ارتکاب به هر صورتی ممکن است چه اینکه مستقیم باشد یعنی هر کسی به طور شخصی و به تنهایی میتواند مرتکب این عمل باشد یا به صورت غیر مستقیم به عنوان مباشر قابل تحقق است که بحث مباشرت، شرکت و معاونت مطرح میگردد.
- نتیجه مجرمانه در ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی هرچند سخنی از نتیجه این عمل گفته نشده اما آدمربایی از جمله جرایم مقید به نتیجه بوده و نتیجه آن نیز سلب کردن آزادی از شخص ربودهشده است.
ب) “عنصر معنوی” در آدم ربایی
- سوءنیت عام: یعنی مرتکب علاوه بر علم داشتن به موضوع جرم و وصف آن باید انسان زنده ای را برباید و در انجام عمل عامل هم باشد ولی علم و آگاهی مرتکب به عدم رضایت بزه دیده شرط نیست زیرا این جرم مطلق است و نیازی به سوء نیت خاص ندارد، پس ربودن انسان زنده که در حال خواب یا بیهوشی است مشمول این حکم میباشد.
- انگیزه مرتکب: یعنی شخص باید سوء انگیزه، نیت و قصد مجرمانه برای مرتکب شدن داشته باشد زیرا وجود انگیزه یکی از اجزای عنصر معنوی جرم آدمربایی محسوب میشود. زیرا قانون گذار در ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، واژه قصد را به معنی انگیزه بکار برده است و دلالت بر سوء نیت خاص ندارد. بنابراین فردی که مرتکب جرم آدمربایی میشود باید به طور عمد عمل ربودن فرد را انجام دهد و کسی که قصد ربودن دیگری را دارد، در واقع قصد سلب آزادی او را نیز دارد در غیر این صورت جرم فوق محقق نخواهد شد.
ج) ” عنصر قانونی” در آدم ربایی
طبق عنصر قانونی این جرم و نیز مطابق با ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی ” هرکس به منظور مطالبه مال یا به قصد و نیت انتقام و هر منظور دیگری به زور تهدید و حیله یا به هر نحو دیگر شخصی را ربوده و او را پنهان کند، چه اینکه این عمل را به تنهایی انجام داده باشد و چه همراه با فرد دیگر به حبس از ۵ تا ۱۵ سال محکوم میشود. در صورتی که سن مجنیعلیه کمتر از ۱۵ سال تمام باشد یا ربودن توسط وسایل نقلیه انجام پذیرد یا به مجنیعلیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، مرتکب به حداکثر مجازات تعیینشده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم میشود” .
شرایط تحقق جرم آدمربایی
عدم رضایت شخص ربودهشده از جمله شرایط مهم و اصلی تحقق جرم آدم ربایی است و به عنوان مهمترین عناصر جرم آدم ربایی به شمار میرود. زیرا برای اینکه این این جرم محقق شود شخصی که ربوده میشود نباید برای انجام این کار رضایت داشته باشد یعنی باید عمل ربودن و آدمربایی به اجبار صورت گرفته باشد وگرنه در صورتی که فرد خود رضایت داشته باشد جرم آدمربایی صورت نمیگیرد و گویا هیچ گونه جرمی اتفاق نیفتاده است.
به عنوان مثال کسی که با رضایت خود سوار اتومبیلی میشود که به مقصد خارج شهر در حرکت است و راننده در میانه راه و در بیرون از شهر، به طور عمد از مسیر خارج میشود و مسافر را به جایی دور افتاده منتقل میکند. در این حالت از لحظه منحرف شدن راننده از مسیر جاده و منتقل کردن فرد به مکانی دیگر و محبوس کردن او جرم آدمربایی محقق میشود.
در واقع زمانی که شخص ربوده میشود و از مکانی به مکان دیگر منتقل میگردد به عنوان شرط دیگر وقوع جرم آدم ربایی تلقی میشود وگرنه در غیر این صورت این جرم بیمعنا خواهد بود. به طور کل در جرم آدم ربایی مباشرت و همکاری مجرم در ارتکاب جرم شرط اساسی نیست و حتی رباینده میتواند با توجه به تصریح ماده ۶۲۱ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، این جرم را به توسط دیگری انجام دهد؛ مانند زمانی که عمل ربایش به وسیله شخص مجنون انجام گیرد که در این مورد سبب، اقوی از مباشر خواهد بود و مسئولیت کیفری متوجه سبب میباشد و از آنجایی که آدم ربایی جرمی عمدی است بنابراین مرتکب باید انگیزه و قصد ربایش انسان زندهای را برخلاف میل و رضایت وی داشته باشد در غیر این صورت با فقدان این شرط جرم آدم ربایی محقق نخواهد شد. مثل اینکه شخصی بدون اطلاع از اینکه شخصی در صندوق عقب اتومبیل وی حبس است و او را به محل دیگری منتقل کنند.
حال اگر فردی در حال خواب و بیهوشی به محل دیگری برده شود جرم آدم ربایی محقق میشود؟ باید بگوییم بله این جرم ولو در حال خواب و بیهوشی تحقق پیدا میکند چرا که بدون رضایت فرد این عمل انجام شده است. در حالی که جابه جایی و انتقال فرد مرده مصداق آدمربایی نیست زیرا فرد باید حتما انسان زنده ای باشد.
مجازات آدم ربایی در چه شرایطی تشدید میشود ؟
از جمله شرایطی که باعث تشدید مجازات ادم ربایی میشود این است که اولاً سن شخصی که ربوده شده کمتر از ۱۵ سال باشد. دوماً این ربودن به وسیله نقلیه انجام شود. سوماً موجب آسیب بدنی یا جسمی و روحی و آبرویی برای شخص گردد.
معاونت در جرم تهدید به آدم ربایی چگونه است ؟
اگر شخصی به عمد و با آگاهی و همچنین با داشتن علم ارتکاب جرم آدمربایی را برای شخص فراهم کرده و یا حتی در مواردی فرد را برای انجام عمل ترغیب و تشویق و تحریک نموده باشد و وقوع جرم را آسان کند طبق ماده ۴۳ قانون مجازات اسلامی معاون در جرم شناخته شده و طبق ماده ۷۲۶ قانون مجازات اسلامی برای معاون ۵ سال حبس و نوزاد ربایی ۶ ماه حبس پیش بینی شده است.
دادگاه صالح رسیدگی به جرم آدم ربایی
دادگاه صالح رسیدگی به این جرم دادگاه عمومی جزایی میباشد و اگر فردی مرتکب چندین جرم از درجات متفاوتی باشد دادگاهی صلاحیت رسیدگی به اتهام او را دارد که صلاحیت رسیدگی به مهمترین جرم راهم دارا باشد همچنین هرگاه یکی از اتهامات در صلاحیت دادگاه کیفری ۲ باشد این دادگاه باید به دیگر اتهامات متهمی که صلاحیت آن در دادگاه عمومی میباشد رسیدگی نماید. زیرا رسیدگی به جرائم آدمربایی طبق قانون جدید در صلاحیت دادگاه کیفری ۲ قرار گرفته است.
آیا جرم آدم ربایی غیر قابل گذشت است؟
بله جرم آدمربایی از جرایم غیر قابل گذشت محسوب میشود زیرا جرمی است که مقید به نتیجه است ولی طبق بند ۲ ماده ۳۰ قانون مجازات اسلامی قابل تعلیق میباشد و از لحاظ جنبه عمومی آن رضایت شاکی از موارد و موجبات تخفیف به حساب میآید و فقط باعث کمتر شدن میزان و کیفیت جرم میباشد و تمامی مجازات از بین نخواهد رفت.
طریقه اثبات بی گناهی در جرم آدم ربایی
به طور کل اثبات هر جرمی با شخصی است که مدعی است و کسی که ادعایی امری را دارد باید بتواند آن را به اثبات برساند. برای مثال اگر دختری در خودروی شخصی به عنوان مسافر سوار شود ولی در حین مسیر به اختیار خودش را به بیرون پرتاب کند و از راننده ماشین شاکی شود مبنی بر اینکا راننده او را به اجبار سوار ماشین نموده و قصد ربودن وی را داشته است در اینجا اثبات این امر با دختری است که ادعا کرده او را به زور ربوده و سوار ماشین نموده اند که در صورت ثابت نشدن این امر بی گناهی راننده اثبات میگردد چرا که صرف دادن دادخواست مبنی بر آدمربایی جرم نمیباشد و باید ادله قابل قبولی بر اینکه این جرم رخ داده است ارائه گردد زیرا اگر اثبات گردد فرد با رضایت خود این عمل را انجام داده در واقع انگار هیچ گونه جرمی اتفاق نیافتاده است. مثلاً اگر دختر این عمل را انجام نمیداد و در عوض راننده اتومبیل خود با قصد و نیت مقررات را عوض میکرد و فرد را به اصطلاح به گروگان میگرفت چون شخص ربوده شده رضایت نداشته جرم آدم ربایی تحقق پیدا میکند.
آیا صرف شروع به آدم ربایی طبق نظر قانونگذار جرم محسوب میشود؟
بله صرف شروع به این جرم هم طبق نظرقانونگذارجرم و مجازات آن مطابق با تبصره ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی ۳ تا ۵ سال است اما نکته ای که مهم است اینکه بین عملیات شروع به جرم با عملیات مقدماتی تفاوت قائل شد. برای مثال اگر هرگاه کسی شخص دیگری را به واسطه زور و تهدید و به قصد ربودن وی او را به اصرار و اجبار سوار اتومبیل خود کند شروع به آدم ربایی اتفاق افتاده ولی اگر راننده تاکسی یا مسافرکش با خودروی شخصی اش کسی را در قالب مسافر سوار کند و بعد از مدتی ناگهان تغییر مسیر دهد شروع به جرم از آن لحاظ است که وسیله نقلیه تغییر مسیر پیدا کرده.
مجازات شروع به آدمربایی چیست ؟
همانطور که بیان شد شروع به جرم آدم ربایی درواقع جرمی است که عملیات اجرایی آن آغاز شده ولی منوط به نتیجه نشده که همین شروع به جرم برای اینکه جرم جنبه کیفری پیدا کند کافی است اما برای اینکه قابل پیگرد باشد و جنبه قانونی و قضایی داشته باشد فرد نباید به اراده خود دست از عملیات بکشد و آن را به طور نیمه رها کند وگرنه نمیتوان دیگر به عنوان شروع به جرم فرد را مورد محاکمه قرار داد و برعکس اگر در اثر عوامل خارجی عمل و قصد فرد بینتیجه بماند همین مقدار از عمل به عنوان شروع به جرم آدمربایی قابل تعقیب و طبق تبصره ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی برای آن ۳ تا ۵ سال حبس در نظر گرفته شده بود اما طبق قانون جدید کاهش مجازات های حبس تعزیزی مجازات شروع به جرم طبق این تبصره منسوخ گردید و طبق قواعد عام ماده ۱۲۲ عمل خواهد شد یعنی حبس درجه پنج به مدت ۲ تا ۵ سال و در صورت وجود قصد و نیت قبلی و در صورتی هم با حیله و فریب همراه نباشد به حبس تعزیزی با شلاق یا جزای نقدی درجه شش یعنی حبس بیشتر از ۶ ماه تا ۲ سال، شلاق از ۳۱ تا ۷۲ ضربه و جزای نقدی بیشتر از ۲۰ میلیون تا ۸۰ میلیون ریال.
نکات جرم آدم ربایی
۱- جرم آدم ربایی از جرایم غیر قابل گذشت محسوب میشود.
۲- جرمی است آنی و در یک لحظه اتفاق میافتد.
۳- مجازات در نظر گرفته برای آن غیر قابل تعلیق است.
۴- از جمله مجازاتی ست که مقید به نتیجه است.
۵- در جرم آدم ربایی حتی با توبه مرتکب مجازات ساقط نمیشود بلکه فقط از موجبات تخفیف جرم است.
۶- بزه آدم ربایی با شهادت دادن دو شاهد و یا اقرار خود مرتکب و علم قاضی طبق ماده۲۱۱ قانون مجازات اسلامی قابلیت اثبات دارد.
۷- در جرم آدم ربایی تفاوتی نمیکند به عنف باشد یعنی بدون رضایت مجنی علیه یا از طریق تهدید وی یا حیله و تقلب وی .
نمونه شکوائیه جرم آدم ربایی
بسمهتعالی
شاکی/ شاکیه /شکات …فرزند/ فرزندان … به آدرس …
مشتکیعنه/ متشاکی/ مشتکیعنهم … فرزند/ فرزندان … به آدرس …
موضوع: آدمربایی
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان …
با سلام
احتراماً به استحضار عالی میرساند؛ مشتکیعنهم مقارن ساعت ۱۷: ۳۰ عصر مورخ …/…/۱۳۹۶ هنگامی که فرزند دخترم به نام … در حال برگشتن از دانشگاه به منزل بود توسط مشارالیهم با خودروی پراید نوکمدادی رنگ به شماره پلاک … ربوده شد. شایان ذکر است که بعد از گذشت دو روز ضمن تماس تلفنی با اینجانب مبلغ … ریال وجه نقد را در برابر آزادی فرزندم خواستند و اعلام نمودند در صورت عدم موافقت با خواسته یا تأخیر در پرداخت وجه، جان دخترم در خطر است. حال نظر به اینکه عمل مشتکیعنهم از مصادیق بارز جرم آدمربایی است لذا با استناد به ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده) تقاضای رسیدگی و تعقیب کیفری نامبردگان را از محضر عالی متمنی میباشد.
با تجدید احترام
امضاء شاکی
من شوهرم اومد خونه کلیدا رو برده بود در رو بسته بود چند روز میومد و میرفت من رو میزد زنگ به پلیس زدم دوبارا صبحش رفت خونه برادرش میگفت وسایلاتو جمع کن برو اومد خونه منو زد بعدکلیدا رو نداد و لباسامو با کفش روشون میگشت منم با کارد لباسهایی که هدیه خرید پاره کردم فیلم گرفت آیا این فیلم میتونه مهریه رو از بین ببره بگن دیوانه ام
سلام مهریه به هیچ عنوان با چه مسائلی منتفی نمی شود و حتی در فرض وجود جنون مهریه به قوت خود باقی است
سلام چند روز پیش با ماشین اومدن در خدنه و فحاشی کردن و عموی بنده رو بزور سوار ماشین کردن و سوار نمیشد که با پشت چاقو به سرش زدن و اونو تقریبا بیهوش کردن منم به محص اینکه فهمیدم رسیدم و از ماشین بیرونش کردم البته سنگ پرت کردن و خورد به صورتم .شاهد و فیلم گرفته شده ایا ممکنه به عنوان ادم ربایی ناموفق از اونا شکایت کنم؟
بعداز دوازده سال زندگی بدلیل بیماری قلبیعروقی شدید،ازکارافتادگی برام صادر شده،همسرم علاوه بر درخواست مهریه دادخواست طلاق نیز ثبت کرده و میگه در صورتی که حضانت کامل بچه ها که هرسه پسر و زیر۱۵سال دارند به او بدم و تعهد ثبتی مبنی بر ندیدن بچه ها بدم حاضر به ببخش مهریه هست و در غیر این باعث زندان رفتن من خواهد شد،آیا چنین موردی را باید قبول کنم؟چطور میتوانم بچههایم را نبینم؟و اینکه شرایط زندان را بخاطر مشکلات قلبیعروقی ندارم
چکار باید کرد؟
سلام من زنم از هم جدا شدیم در اقساط مهریه اول که باید بدم ۱۰ سکه اول وهر شش ماه یک بار یدونه سکه و من پرداخ اولی ۱۰ سکه رو ندارم و من کار مند هستم وحقوق ان چنان تم ندارم من اگر اعتراض بدم ایا از اولی ۱۰ سکه کم میکنن چقدر کم میکنن و در چه مددت جواب اعتراض میاید و اگر من توان پرداخت ۱۰ سکه نباشم ایا به زندان میروم
سلام دوست پسرم 14سالشه وهشت سال باهاشون همسایه بودم چند روز پیش با موتور از کنار ماشینم رد شد وزیر لاستیک موتور ی سنک درد شد شیشه جلوی ماشینم ترک برداشت منم هم رفتم پیش وگفتم جریانیه گفتم شکایت می کنم پسرترسید و میخواست فرار کنه کنار در ماشینم وایستادن بود چون خیابان اصلی ترسیدم فرار کنه و ماشین بهشت بزنه منم دستاشو گرفتم ارموش کردم دیدم گریه میکنه سوار ماشین شد و رفتیم چند متر بالاتر منم تو همون حال نصیحتش میکردم میکنم سوار موتور مردم نشو باریکی تصادف میکنی پدر مادرت بدبخت میشن پایگاه پلیس هم از ما چند متر بالاتر بود اونجا رو نشون دادم گفتم آدمای بدرود میارن اونجا از این کارها نکن دست وصورتشو شتم کنار خیابان پیاده کردم رفت امروز رفتم پاسگاه مادرش شکایت کرده نوشته آدم ربایی و تجاوز وکتک کاری منم هیچ کدام از اینها رو نکردم یعنی کل این کارها سه دقیقه نشد من از پسره بیشتر ترسیده بودم آیا اینم آدم ربایی حساب میشه