در این مقاله به طور کامل طلاق به واسطه نپرداختن نفقه و دلایل آن و نکات مهم جرم ترک انفاق را مورد بررسی قرار می دهیم. در جوامع زمانی که زن و شوهری اقدام به ازدواج با یکدیگر و به عبارتی عقد نکاح می کنند قانونگذار آثاری را برای این پیوند زوجیت قرار میدهد. یعنی زوجین هر کدام در این صورت از حقوق قانونی بهره مند می گردند که یکی از این حقوق برای زن حق نفقه می باشد.
همانطور که در مقالات قبلی بیان کردیم نفقه یکی از نیازهای متناسب با شان و شئون اجتماعی زوجه می باشد از جمله تمامی نیازهای مادی زوجه که شامل البسه، خوراک، پوشاک، مسکن و غیره است یعنی با برقراری رابطه زوجیت مرد ملزم میشود به پرداخت نفقه به زن. این امر در قانون به اندازه ای مهم است که قانونگذار در صورت عدم پرداخت آن ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری تعیین نموده. بدین صورت که اگر مرد نفقه زن خود را پرداخت نکند و میتواند به واسطه عدم پرداخت نشدن نفقه تقاضای طلاق مطرح کند چرا که بر طبق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است و زن و شوهری که به دائم با یکدیگر درآمدند مردم مکلف میشود که معاش همسر خود را تامین نماید.
در قانون مدنی مطابق با ماده ۱۱۲۹ همانطور که در مطالب قبل گفتیم در صورتی که شوهر از پرداخت نفقه استنکاف کند زن میتواند با مراجعه به دادگاه خانواده برای طلاق اقدام کند.
در صورتی که مرد نفقه زوجه خود را پرداخت نکند زن با حضور در محکمه میتواند حکم انفاق به سود خود بگیرد و دادگاه با صدور اجرائیه علیه شوهر مرد را ملزم به پرداخت میکند که اگر باز مرد نتواند و از پرداخت نفقه خودداری کند قاضی دادگاه به جای شوهرش اقدام به طلاق و امضای سند طلاق خواهد کرد.
نکات مهم در خصوص طلاق به دلیل نپرداختن نفقه
- از جمله شروط ضمن عقد در سند ازدواج که با محقق شدن آن، زن وکیل مرد برای گرفتن طلاق می شود، عدم پرداخت نفقه به مدت 6 ماه و عدم امکان الزام وی می باشد. در صورتی که نفقه به مدت 6 ماه از سوی مرد پرداخت نشود و مرد هم به رای دادگاه در خصوص پرداخت نفقه عمل نکند، زن می تواند تقاضای طلاق به دلیل نپرداختن نفقه مطرح نماید.
- در دعوی مطالبه نفقه اصل بر عدم پرداخت نفقه از ناحیه زوج است. بنابراین، زوج باید دلایل عدم پرداخت نفقه به زوجه را نزد محکمه ارئه نماید و در صورتی که نتواند دلایل عدم پرداخت نفقه را اثبات نماید دادگاه به نفع زوجه حکم صادر می نماید.
- مورد سوم اینکه نفقه زن در صورت عدم پرداخت ، طلب ممتازه به حساب میآید. به همین علت هرگاه مرد ورشکسته شود یا فوت کند نفقه او بر سایر بدهی ارجح میباشد.
جرم ترک انفاق نفقه چیست؟
در جرم ترک انفاق و به اصطلاح عدم پرداخت نفقه، برای مجازات شمردن زوج بایستی یک سری شرایط وجود داشته باشد ازجمله اینکه شوهر با وجود سطح مالی خوب از پرداخت نفقه جلوگیری کند ولو اینکه زوجه از شوهر خود تمکین هم نموده باشد اما باز هم در مواردی مشاهده میکنیم که مرد از پرداخت نفقه خودداری مینماید در این صورت قانون مرد را به حبس از سه ماه تا پنج ماه محکوم می نماید . پس اگر مرد ثابت کند که همسرش از او تمکین نکرده باشد مجازات و پرداخت نفقه منتفی خواهد شد ولی اگر اثبات شود که زن تمکین نموده و این مرد است که با وجود شرایط مالی خوب از دادن نفقه امتناع میکند، حکم جلب برای مرد به دلیل پرداخت نکردن نفقه صادر خواهد شد.
پس از جمله شرایط تحقق جرم ترک انفاق دو مورد است:
1. استطاعت مالی( یعنی مرد وزن و توانایی مالی خوبی دارد ولی فقیه زمان پرداخت نمیکند که در آنجا مرتکب
جرم ترک انفاق میگردد)
۲. تمکین زوجه به طور عام و خاص
(معنی زوجه به طور عام و خاص مساحت خود پیروی و تمکین کرده باشد.)
دادگاه صالح طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه
مطابق با ماده ۴ قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۹۱ صلاحیت رسیدگی به نفقه زوجه در اختیار دادگاه خانواده میباشد. بنابراین کلیه دعاوی حقوقی مربوط به نفقه زن و پرداخت نکردن آن را دادگاه خانواده مورد بررسی قرار خواهد داد. لذا اگر دادخواست مطالبه نفقه در دادگاهی غیر از دادگاه خانواده مطرح شود آن دادگاه با صدور قرار امتناع از رسیدگی پرونده را به دادگاه خانواده ارجاع میدهد. زیرا صلاحیت رسیدگی به طلاق به خاطر عدم پرداخت نفقه دادگاه خانواده است.
حکم جلب سیار به دلیل عدم پرداخت نفقه چیست؟
قرار جلب یا حکم جلب در صورتی که نفقه زن پرداخت نشود توسط مرجع قضایی صادر خواهد شد. به عبارتی قانونگذار برای همسری که از پرداخت حقوق مالی زن خود از جمله نفقه سرباز میزند تدابیری در نظر گرفته که به واسطه آن مرد را مردم پرداخت دین و حقوق مالی زوجه می نماید. حکم جلب سیار به این صورت است که اگر زن با عدم پرداخت نفقه خود از سوی مرد مواجه شود میتواند تقاضای جلب همسرخود را بنماید. به این شکل که با مراجعه به کلانتری شهر و محل خود تقاضای جلب برای شوهر خود را میکند. این حالت را جلب سیار برای عدم پرداخت نفقه می گویند. با توجه به ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی نه تنها پرداخت نکردن نفقه از موجبات طلاق است بلکه عجز و ناتوانی شوهر در پرداخت نفقه هم به استناد این ماده از دلایل طلاق محسوب می گردد. اما در نهایت دعاوی عدم تمکین و عدم پرداخت نفقه و ارتباط آنها با هم و به دنبال آن تمامی مسائل و عناوینی که همراه با آن باشد در منشا قانون و قانونگذار از مسائلی پیچیده و با ابهام برای بسیاری از قضات وکلا و حقوقدانان است که مشکلات و ریشه آن هم در قوانین کهنه و در نظریه فقهای با قدمت هزار ساله دارد.
نمونه دادخواست طلاق به علت عدم پرداخت نفقه
ریاست محترم دادگاه خانواده ؛
با سلام
احتراماً به استحضار می رساند :
اینجانب به موجب عقدنامه شماره …………..… مورخ ………………… دفترخانه شماره … شهرستان ……………… با خوانده عقد ازدواج دائم منعقد کرده ام که حاصل این ازدواج در مدت ………………. فرزند پسر/ دختر / بدون فرزند می باشد. خوانده به مدت بیش از شش ماه از تاریخ ……… از پرداخت نفقه خودداری می کنند و به موجب دادنامه شماره ………….…. مورخ ……………… نیز به عدم پرداخت نفقه محکوم شده اند که تاکنون هیچ اقدامی در جهت پرداخت انجام نداده اند . لذا با تقدیم این دادخواست و به استناد ماده ۱۱۱۹ و تبصره ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی صدور حکم مبنی بر اجرای صیغه طلاق به انضمام کلیه خسارات و هزینه دادرسی در حق اینجانب را استدعا دارم .
با سلام وقت بخیر .من با همسرم سال ۱۴۰۱ ازدواج کردم ک از تا وقتی زیر ی سقف بودیم بطور مرتب نفقه منو نمیداد خونه استیجاری بود ک بنام من بود قرار بود اجاره خونه رو ایشون بده ک ب تعویق انداخت و پول اجاره خونه رو برای قمار تو سایت شرطبندی ب فنا میداد و ۲۸ دی ۱۴۰۱ منزل رو ترک کرد و تا الان ک ۲۱ اذر ۱۴۰۲ هسش برنگشت و هیچ نفقه ای ب من نداد و من با پیگیری قانونی تازه حکم جلب نفقه رو گرفتم من توی شهر همسرم غریبم کسیو ندارم تو این مدت هم هیچکس درست راهنماییم نکرد ک باید چکار کنم الانم فقط میخوام جدا بشم با حکم جلب چکار میتونم بکنم چون این اقا تو این مدت هیچ خرجی نداد و نمیده و هیچکدام از ابلاغیه های دادگاه حضور نداشت