حمل و نگهداری مواد مخدر جزو ده جرائم مهم است که حجم زیادی از پروندههای دادگاههای کیفری را به خود اختصاص داده است. وجود انواع مواد مخدر مختلف از صنعتی تا سنتی و ناآگاهی و هیجانات قشر جوان و نوجوان جامعه باعث شده تا افراد زیادی در دام این بلای خانمان سوز بیفتند. از آن طرف نیز یک بازار پرسود را برای دلالان جان و آینده مردم فراهم کرده است. به همین جهت قانونگذار مجازاتهای متعدد و سختگیرانهای را برای حمل و نگهداری و مشارکت در حمل مواد مخدر تعیین کرده است. در ادامه به بررسی مجازات جرم مشارکت در حمل مواد مخدر خواهیم پرداخت.
انواع مواد مخدر و جرائم مربوط به آن
قانون مواد مخدر را به دو دسته تقسیم کرده است:
- مواد سنتی مانند بنگ، چرس، گراس، تریاک، شیره، سوخته و تفاله.
- مواد صنعتی مانند هروئین، مرفین، کوکائین، شیشه و سایر مشتقات شیمیائی مرفین.
جرائم مربوط به مواد مخدر متنوع هست که هر کدام نیز مجازات متفاوتی در قانون دارد. مهمترین این جرائم شامل موارد زیر میشود:
- کشت و تولید مواد مخدر سنتی و صنتعی
- وارد و صادر کردم انواع مواد مخدر
- نگهداری، حمل، خرید، توزیع، ترانزیت و اختفا
- برقراری امکانی مخصوص استعمال مواد مخدر
- استمال کردن مواد مخدر به هر شکل و طریقی
- پناه دادن یا فراری دادن متهمین تحت تعقیب مواد مخدر
- از بین بردن یا مخفی کردن ادله جرم مجرمان
جرم حمل مواد مخدر سنتی و صنعتی
همانطور که گفته شد قانوگذار حمل مواد مخدر و مشارکت در آن را جرم انگاری کرده و برای آن مجازات تعیین کرده است که البته بسته به میزان مواد مخدر و نوع آن، این مجازات متفاوت خواهد بود.
به عنوان مثال در ماده 5 قانون مبارزه مواد مخدر بیان میکند که مجازات حمل و نگهداری مواد مخدر سنتی مانند تریاک و دیگر موارد آن عبارتند از:
- حمل 1 تا 50 گرم مجازات نقدی 3 میلیون ریال و 50 ضربه شلاق.
- حمل بیش از 50 گرم تا 500 گرم، مجازات 5 تا 15 ریال و 10 تا 74 ضربه شلاق.
- حمل 500 تا 5 کیلوگرم، مجازات نقدی 15 تا 60 میلیون و 40 تا 74 ضربه شلاق به همراه 2 تا 5 سال حبس.
- حمل 5 تا 20 کیلوگرم، جریمه نقدی 60 تا 200 میلیون ریال به همراه 50 تا 70 ضربه شلاق و 5 تا 10 حبس. برای بار دوم علاوه بر این موارد، مصادر اموال نیز به آن اضافه خواهد شد. در مرتبه سوم نیز اعدام خواهد بود.
- حمل بیش از 100 کیلوگرم در مرتبه اول جریمه نقدی و حبس ابد است و در صورت تکرار جرم، مجازات آن اعدام خوهد بود.
سپس قانونگذار در ماده 8 همین قانون به مجازات حمل و نگهداری مواد مخدر صنعتی مانند هروئین، مرفین، کوکائین و سایر مشتقات شیمایی پرداخته و اظهار داشته:
- حمل تا 5 سانتی گرم، جریمه نقدی به همراه 50 ضربه شلاق
- حمل 5 سانتی گرم یا 1 گرم، جریمه نقدی و 30 تا 70 ضربه ضلاق
- حمل 1 تا 4 گرم، جریمه نقدی به همراه 2 تا 5 سال حبس و 30 تا 70 ضربه شلاق
- حمل 4 تا 15 گرگ جریمه نقدی به همراه 5 تا 8 سال حبس و 30 تا 74 ضربه شلاق
- حمل 15 تا 30 گرم جریمه نقدی به همراه 10 تا 15 سال حبس و 30 تا 74 ضربه شلاق
- حمل بیش از 30 گرم، اعدام و مصادره تمام اموال به استثنای هزینه تامین زندگی متعارف خانواده محکوم. البته اگر برای بار اول مرتکب این کار شده باشد و موفق به توزیع هم نشده باشد، به حبس ابد تقلیل مییابد.
مجازات مشارکت در حمل مواد مخدر
مشارکت در جرم به معنای همکاری در ارتکاب جرم است و تمامی اقدامات و کارهایی که افراد انجام دادهاند به منزله جرم برای همه آنها خواهد بود. در این مورد خاص فرقی نمیکند که آثار اعمال همه شرکا در جرم برابر باشد یا خیر، مجازات تمام مشارکت کنندگان در حمل مواد مخدر، برابر با مجازات مجرم است. در نتیجه با مشارکت کنندگان نیز برابر با مواد قانونی رفتار خواهد شد.
همچنین فرقی ندارد مشارکت در جرم حمل مواد مخدر انجام یک کار یا ترک آن باشد، هیچ یک تاثیری در مجازات مرتکبان نخواهد داشت. و چه تاثیر کار آنها زیاد باشد یا کم باشد، همگی به یک میزان مجازات خواهند شد. در واقع جرم مشارکت همان جرم انجام دهنده مستقل کار است.
در صورتی که شما به جرم مشارکت در حمل مواد مخدر محکوم شده اید ولی بی گناهید و دلایلی برای اثبات بی گناهی خود دارید می توانید با وکیل مواد مخدر در تهران و یا وکیل مواد مخدر در سراسر ایران مشاوره کنید و اقدام به اخد وکیل برای اثبات بی گناهی خود کنید .
مجازات مشارکت در حمل مواد مخدر تریاک
تریاک از جمله مواد مخدر سنتی بوده که استفاده فراگیری درجامعه دارد. به همین جهت قانون گذار در ماده 5 قانون مبارزه با مواد مخدر به طور اختصاصی به جرم حمل مواد مخدر و مشارکت در آن پرداخته است. بر اساس این ماده مجازات مشارکت در حمل مواد مخدر تریاک بر اساس ماده 4 همین قانون خواهد بود که در بالا ذکر شد. البته میزان جریمه نقدی این جرائم در سال 1399 تعدیل شده است.
همچنین در صورت تکرار جرم و مشارکت در حمل مواد مخدر بیش از ۵ کیلوگرم تا ۲۰ کیلوگرم برای بار دوم، علاوه بر جریمههای مذکور، مالی که از جرم به دست آمده نیز مصادره میشود.
و در صورت تکرار برای بار سوم، مجازاتهایی مانند اعدام و مصادره اموالی که ناشی از همان جرم است، اعمال خواهد شد.
مجازات مشارکت در حمل مواد مخدر شیشه
ماده ۸ قانون مبارزه با مواد مخدر به وضوح بر جرایم مرتبط با مواد مخدر در قالب شیشه تأکید میکند. این جرایم شامل حمل و نگهداری، خرید و فروش، واردات و صادرات، ساخت و توزیع، اختفاء و نمایش برای فروش میشود. این اصول، بر اهمیت حفظ امنیت جامعه و جلوگیری از گسترش فروش و مصرف مواد مخدر، به ویژه در قالب شیشه، تأکید دارند.
بر اساس این ماده مجازات مشارکت در حمل مواد مخدر، همان است که در بالا برای مجازات حمل مواد مخدر صنعتی آمده است.
مجازات مشارکت در حمل و نگهداری مواد مخدر در ماشین
قانون مبارزه با مواد مخدر، عموما مجازات حمل، نگهداری، کشت و مشارکت در مواد مخدر را بر اساس نوع مواد یعنی صنعتی یا سنتی بودن آن و همچنین مقدار مواد مخدر تعیین کرده است. اما اگر متهمین و معاونین آنها برای حمل و نگهداری مواد از ماشین و وسائل نقلیه استفاده کنند، به مجازات ذکر شده در ماده 30 همین قانون محکوم خواهند شد. در این ماده آمده است:
«ماده ۳۰ـ وسائط نقلیهای که حامل مواد مخدر شناخته میشوند به نفع دولت ضبط و با تصویب ستاد مبارزه با مواد مخدر در اختیار سازمان کاشف قرار میگیرد.
تبصره– کلیه افرادی که به هر نحو اقدام به ساخت یا تعبیه جاسازی جهت حمل مواد مخدر در وسائل نقلیه مینمایند، در صورت وقوع جرم به عنوان معاون در جرم ارتکابی و در غیر آن از سه ماه تا شش ماه حبس و حسب مورد از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال جریمه نقدی محکوم می شوند.
جزای نقدی مندرج در این ماده به موجب مصوبه هیات وزیران در تاریخ 25/12/1399 به پنجاه (۵۰.۰۰۰.۰۰۰) تا دویست (۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰) میلیون ریال تعدیل شد.»
بنابراین نه تنها فرد به مجازات زندان و جریمه نقدی محکوم میشود، بلکه وسیله نقلیه نیز به نفع دولت مصادره خواهد شد. این موضوع همچنین در تبصره ماده 28 این قانون ذکر شده است. بر اساس این ماده:
«وسایل نقلیهای که در درگیری مسلحانه از قاچاقچیان مواد مخدر یا روانگردانهای صنعتی غیرداروئی به دست میآید دادگاه آن را به نفع سازمان عمل کننده ضبط میکند.»
وکیل برای جرم مشارکت در حمل مواد مخدر
جرائم مربوط به مواد حمل، نگهداری و مشارکت در حمل مواد مخدر، جزو پیچیدهترین پروندههای کیفری به شمار میروند که میتواند افراد زیادی را درگیر کند. بنابراین ضرورت استفاده از وکیل کیفری برای جرم مشارکت در حمل مواد مخدر کاملا روشن است. وکیل میتواند علاوه بر ارائه مشاوره و راه حلها برای دریافت تخفیف مجازات، در دادگاه نیز حضور یابد و در رسیدگی به پرونده کمک کند.
همچنین گاهی ممکن است افراد بیگناه نیز در این روند، درگیر پرونده شوند، وکیل کیفری میتواند به خوبی از افراد قربانی این پروندهها دفاع کند. یا زمینه همکاری بهتر با پلیس را فراهم کرده تا فرد مشمول بخشودگی و تخفیف در مجازات شود.
نمونه رای معاونت در حمل مواد مخدر
عنوان: مصداق معاونت در حمل مواد مخدر
پیام: چنانچه شخصی خودروی متعلق به خود را جهت جاسازی مواد مخدر در اختیار دیگری قرار دهد و خود به عنوان سرنشین در آن حضور داشته ولی رانندگی به عهده ثالث باشد، عمل وی مصداق معاونت در حمل مواد مخدر بوده و صدور حکم به مشارکت در این بزه، فاقد وجاهت قانونی است.
رای شعبه دیوان عالی کشور
دراین پرونده آقای س.ص.، اهل و ساکن لارستان، مسلمان، فاقد سابقه محکومیت کیفری به اتهام حمل سیصد و دو کیلو و هشتصد گرم تریاک و دو کیلوگرم سوخته تریاک تحت تعقیب قرار گرفته است. به این شرح که مامورین پلیس مبارزه با مواد مخدر شهرستان بستک در حین گشت زنی به یک دستگاه وانت پیکان به شماره پلاک … مشکوک و دستور ایست داده که راننده به آن توجه ننموده و با سرعت به مسیر خود ادامه میدهد و مامورین نسبت به مسدود نمودن جاده اقدام و راننده و سرنشین خود را رها و متواری میشوند و پس از تعقیب و گریز مامورین یک نفر سرنشین خودرو دستگیر میشوند که خود را س. صبوری زاده معرفی مینماید و در بازرسی از خودرو نیز مقداری تریاک و سوخته تریاک کشف میگردد (برگ1)، در مرجع انتظامی از متهم تحقیق که اظهار نموده شخصی که او را نمی شناسم و به من پیشنهاد انتقال مواد داده بود زنگ زد و خودرو را تحویل وی دادم و قرار شد مواد مخدر جاسازی نماید و به من مبلغ یک میلیون تومان بدهد، مواد متعلق به آن شخص ناشناس میباشد (برگ4)، در تحقیقات انجام شده توسط دادیار شعبه اول دادسرای عمومی و انقلاب بستک اظهار نموده که با شخص ناشناسی آشنا شدم و به او گفتم بدهکار هستم و ایشان گفت خودرو را در اختیار من بگذار و من ناچار بودم و خودرو را در اختیار وی گذاشتم فردای آن روز ساعت نه الی نه و نیم پشت ایست و بازرسی قرار شد منتظر ایشان باشم، خودرو توسط فرد دیگر منتقل شد حدود ده الی پانزده کیلومتر بعد از ایست و بازرسی آنان را دیدم دو نفر بودند، بلافاصله من امنتاع کردم و گفتم که من نیستم ولی آنان گفتند ما مسیر را بلد هستیم و ماشین را رد میکنیم و فردی از آنها رانندگی خودرو را به عهده گرفت و من کنار ایشان نشستم و در مسیر با گشت مواجه شدیم و او فرار کرد و من دستگیر شدم، قرار بود یک میلیون به من بدهند، از میزان و نوع مواد اطلاع نداشتم (برگ11)، مواد مکشوفه توزین شده که سیصد و دو کیلو و هشتصد گرم تریاک و دو کیلوگرم سوخته تریاک می باشد (برگ17) ، سوابق کیفری متهم استعلام شده که به شرح انگشت نگاری فاقد سابقه کیفری میباشد(برگ27)، در تحقیقات مجدد انجام شده اتهام وارده را انکار نموده و اینکه قرار بوده پوشاک حمل نماید، بیگناه میباشد، راننده خودرو نبوده است (برگ32)، پیرامون وضعیت اخلاقی و اشتهار متهم در امر مواد مخدر تحقیق شده که اعلام شده از وضعیت اخلاقی خوبی برخوردار بوده و مشغول خرید و فروش ترهبار میباشد و از خرید و فروش مواد مخدر توسط ایشان اطلاعی نداریم(برگ40)، با صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست پرونده به دادگاه ارسال شده است (برگ 45 و 46 و 69 و 86 و 90)، در تاریخ 14/9/1394 جلسه دادگاه تشکیل و اظهارات نامبرده و وکیل تسخیری وی استماع شده که اظهار داشته قبول دارم که مواد از خودرو بنده کشف گردیده است، اغفال شدهام، فکر میکردم پوشاک است (برگ 98 و 99) دادگاه با اعلام ختم رسیدگی مبادرت به صدور رای نموده است و براساس آن آقای س. صبوری زاده به اتهام حمل سیصد و دو کیلو و هشتصد گرم تریاک و دو کیلو سوخته تریاک به تحمل حبس ابد و هفتاد و چهار ضربه شلاق و پرداخت هفتصد و شصت و نه میلیون و ششصد هزار ریال جزای نقدی محکوم و خودرو مذکور نیز به نفع دولت ضبط گردیده است (برگ10)، آقای محمدرضا غلام پور باینوجی به وکالت از محکوم علیه نسبت به این رای اعتراض و درخواست فرجامخواهی نموده است و محکوم علیه نیز از زندان لایحهای ارسال و نامبرده نیز فرجام خواهی نسبت به رای صادر نموده است (برگ 109 و 114)، مفاد لایجه فرجام خواهی هنگام شور قرائت خواهد شد.هیات شعبه درتاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای حسین علیخانی عضو ممیز و اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای مهرداد حبیبی دادیار دیوان عالی کشور اجمالاً مبنی بر نقض دادنامه، درخصوص دادنامه شماره 9409977639500347 تجدید نظرخواسته مشاوره نموده چنین رأی میدهد:
در خصوص فرجام خواهی آقای س. صبوری زاده با وکالت آقای محمدرضا غلامپور باینوجی نسبت به دادنامه شماره 9409972639500347 مورخ 17/9/94 صادره از شعبه اول دادگاه انقلاب بندرلنگه که براساس آن به اتهام مشارکت در حمل سیصد و دو کیلو و هشتصد گرم تریاک و دو کیلو سوخته تریاک به تحمل حبس ابد و هفتاد و چهار ضربه شلاق و پرداخت هفتصد و شصت و نه میلیون و ششصد هزار ریال جزای نقدی محکوم گردیده است. با توجه به محتویات پرونده و تحقیقات انجام شده و اظهارات محکوم علیه دایر به اینکه خودرو را برای جاسازی مواد در اختیار فرد ناشناس (طالب) قرار داده است و اینکه سرنشین خودرو بوده و رانندگی خودرو به عهده فرد دیگری بوده است و گزارش اولیه مامورین پلیس مبارزه با مواد مخدر نیز حکایت از فرار راننده و دستگیری سرنشین خودرو دارد. بناعلیهذا مجموع اقدامات ارتکابی توسط محکوم علیه با معاونت در حمل مواد مذکور منطبق بوده و از این حیث فرجامخواهی وارد تشخیص و مستنداً به بند 4 شق ب ماده 469 آئین دادرسی کیفری مصوب سال 1392 و اصلاحات بعدی آن دادنامه فرجام خواسته نقض و پرونده جهت تجدید رسیدگی به شعبه هم عرض دادگاه صادر کننده رای ارجاع میگردد.